E-irsaliye nedir sorusu son zamanlarda mal sevkiyatı yapan firmaların akıllarını meşgul eden sorulardan birisidir. Bilindiği üzere 1.7.2019 tarihi itibariyle ürün transferi yapan firmaların büyük bir bölümü e-irsaliye geçişi yaparak sevk irsaliyelerini elektronik olarak göndermeye başlayacaklar.
Bizde bilmeyenler için E-İrsaliye Uygulama Kılavuzu’nu inceledik ve mükellefler için notlar çıkardık. Bakalım e-irsaliye nedir? Kimler kullanmalıdır?
1. E-İrsaliye Nedir?
E-irsaliye nedir dediğimizde aslında e-irsaliye yeni bir uygulama değildir. Hali hazırda kağıt ortamda düzenlenmekte olan sevk irsaliyesinin, elektronik belge olarak elektronik ortamda düzenlenmesi, alıcısına elektronik ortamda iletilmesi ve elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesine olanak sağlayan uygulamadır. Kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.
2. Kimler E-İrsaliye Uygulamasına Dahil Olmalıdır?
Mükellefler e-irsaliye uygulamasına tıpkı e-faturada olduğu gibi zorunlu ya da gönüllü olarak geçiş yapabilirler.
Zorunlu haller;
a. Hali hazırda e-fatura kullanıcısı olan mükellefler
b. Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle EPDK’dan lisans (bayilik lisansı dahil) alan mükellefler.
c. Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malların imal, inşa, ithalini ve ana bayi/distribütör şeklinde pazarlamasını gerçekleştiren mükellefler.
d. 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında düzenlenen işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ve işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ile yaptıkları sözleşmeye istinaden maden üretim faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişi mükellefler.
e. 4/4/2001 tarihli ve 4634 sayılı Şeker Kanununun 2 nci maddesinin (e) bendinde tanımına yer verilen şekerin (Beyaz şeker (standart, rafine küp ve kristal şeker), yarı beyaz şeker, rafine şeker, ham şeker ve kahverengi şeker olarak sınıflandırılan, pancar veya kamıştan üretilen kristallendirilmiş sakaroz ile nişasta kökenli izoglukoz, likid ya da kurutulmuş halde glukoz şurubu, sakaroz veya invert şeker veya her ikisinin karışımının suda çözünmesinden meydana gelen şeker çözeltisi ve invert şeker şurubu ile inülin şurubu) imalini gerçekleştiren mükellefler.
f. e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerden demir ve çelik (GTİP 72) ile demir veya çelikten eşyaların (GTİP 73) imali, ithali veya ihracı faaliyetinde bulunan mükellefler.
g. Tarım ve Orman Bakanlığınca gübre üretim ve tüketiminin kayıt altına alınmasına yönelik oluşturulan Gübre Takip Sistemi’ne kayıtlı kullanıcılar.
h. e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan ve 2018 veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 25 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler.
g. 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden mükellefler.
3. E-İrsaliye Uygulamasına Ne Zamana Kadar Geçiş Yapılmalıdır?
1.7.2020 tarihine kadar geçiş yapılması gerekir.
4. E-İrsaliye Uygulamasından Nasıl Yararlanabiliriz?
a. GİB Portalı aracılığıyla
b. Başkanlık tarafından izin verilmiş bir Özel Entegratör aracılığıyla
c. Kendi IT altyapısını kurarak direk GİB ile entegrasyon kuran firmalar yararlanabilirler.
Not : Hali hazırda e-fatura hizmetini bir özel entegratörden alan mükellef, e-irsaliye hizmetini başka bir özel entegratörden alabilir.
5. E-İrsaliye Uygulamasında Nelere Dikkat Etmeliyiz?
İlk olarak bilmemiz gereken şey karşıdaki firma e-irsaliye mükellefi olsun ya da olmasın bizim ona e-irsaliye keseceğimizdir.
Eğer malın alıcısını bilmiyorsak kağıt irsaliyede olduğu gibi “Muhtelif Müşteriler” adında bir müşteri düzenleyip e-irsaliyeyi ona düzenlemeli, VKN / TCKN alanına 5555555555 yazmalı ve müşteri ad soyad/unvan alanına da muhtelif müşteriler yazmalıyız.
Malın alıcısı biliniyor ve alıcı e-irsaliye mükellefi değil ise e-irsaliyeye alıcının bilgilerini girmeli ancak vkno olarak Gelir İdaresi Başkanlığı E-İrsaliye Sanal Alıcı’sına ait olan “3900892152” yazılacaktır. GİB alıcı e-irsaliye değil ise sistem içerisinden e-irsaliyeyi göndermez. Biz özel entegratör altyapısı, diğer ortamlar ya da kağıt çıktı olarak müşteriye teslim etmeliyiz.
6. E-İrsaliye’de Yer Alması Gereken Bilgiler Nelerdir?
a. E-İrsaliyenin düzenlenme tarihi ve belge numarası
b. e-İrsaliyeyi düzenleyenin adı/soyadı, ticaret unvanı, adresi, vergi dairesi ve vergi kimlik numarası.
c. Müşterinin adı/soyadı, ticaret unvanı, varsa vergi dairesi ve vergi kimlik numarası, işyeri adresi ve farklı ise teslimat adresi.
d. Taşınan malın nevi, miktarı.
e. Fiili sevk tarihi ile saat ve dakika olarak fiili sevk zamanı.
f. Malı taşıyan aracın plaka ve şoför (ad-soyad/TCKN) bilgileri ya da taşımayı yapan kargo lojistik firmasının bilgileri (TCKN-VKN/Ad-Soyad)
g. Başkanlık sistemlerinden elektronik ortamda sorgulanması, doğrulanması ve görüntülenmesine imkân vermek üzere, Başkanlık tarafından bilgi içeriği belirlenen karekod veya barkod (Başkanlık tarafından ebelge.gib.gov.tr adresinden yapılan duyuruda belirtilecek tarihten itibaren)
h. e-İrsaliye Teknik Kılavuzlarında belirlenen diğer bilgiler
7. E-İrsaliye Belgesi Üzerindeki Tarihlerin Kullanımı Nasıldır?
e-İrsaliye üzerinde irsaliyenin düzenlenme tarih ve zamanının yanında fiili sevk tarih ve zamanına da yer verilmesi gerekiyor. Fiili sevk tarihi/zamanı düzenleme zamanı ile aynı olabileceği gibi, daha ileriki bir tarih/zaman olabilir. Ayrıca GİB fiili sevk zamanının düzenleme zamanından önceki bir tarih/zaman olamayacağını da belirtiyor.
8. Hangi Hallerde Kağıt İrsaliye Düzenleyebiliriz?
Süreklilik arz etmemek kaydıyla GİB altyapılarında yaşanabilecek teknik sorunlar halinde kağıt irsaliye düzenleyebiliriz.
9. İrsaliye Yanıtı Ne Zamana Kadar Verilmelidir?
E-irsaliye yanıtı 7 gün içinde verilmelidir. Kabul ya da red yanıtı vermeliyiz. Yanıt vermediğimiz durumda malların hepsini kabul ettiğimiz sistem tarafından kayda alınacaktır. Burada karşımıza kabul seçeneğinde karşımıza iki seçenek çıkıyor. Kısmi kabul yanıtı ve kabul yanıtı. Kısmi kabul durumunda red edilen mallar için bir irsaliye düzenlenmeli ve mallar geri gönderilmelidir.
Malların tamamının reddedilmesi ise sadece fiili sevkten önce ve mal muhteviyatının ya da alıcının hatalı olması halinde mümkündür.
Buraya kadar genel hatlarıyla e-irsaliye nedir sorusuna cevap vermeye çalıştık. İlgili mevzuat uygulaması hakkında detaylı bilgiyi bu linkten inceleyebilirsiniz. Logo Yazılım altyapısı üzerinden e-irsaliye uygulaması sorunsuz bir şekilde kullanılabilmektedir. Detaylar için iletişim bilgilerimizden bize ulaşabilirsiniz.
